Đêm cuối 2019, khi quả cầu ở Times Square New York từ từ rơi xuống cho lễ đếm ngược tới thời khắc giao thừa, thì CNN phát đi bản tin về một bệnh lạ ở Vũ Hán, Trung Quốc. Đại đa số người xem bản tin xong thì không quan tâm, vì nghĩ nó ở đâu đâu.
Cũng ở New York, tại đại lộ số 5, chủ tịch một tập đoàn lớn đã triệu tập ngay trong khuya hôm đó toàn bộ những nhân vật quan trọng của công ty để phân tích tình hình, ông cho rằng cái gì liên quan đến hô hấp sẽ lây lan mạnh đến nước Mỹ cũng như toàn thế giới. Họp ròng rã 2 ngày dù đang nghỉ lễ. Đúng ngày 3/1, tập đoàn này đã đưa ra kế hoạch tái cơ cấu cho 1 loạt các hoạt động kinh doanh, bao gồm ngưng nhiều mảng, bán nhiều mảng, và mua nhiều mảng. Trong đó đáng kể nhất là bán phần lớn cổ phiếu ngành hàng không, du lịch và đầu tư vô ngành dược phẩm, y tế, bệnh viện. Trụ sở công ty ở New York đã được cắt giảm chỉ còn 1/3, nhân sự yêu cầu đến các chi nhánh ở các bang xa xôi, các nước nhỏ. Và đây là công ty hiếm hoi tài sản tăng nhiều lần.
Cũng có nhiều công ty làm ăn tốt, bắt nguồn từ năng lực phân tích và dự báo giỏi. Ở VN, trong 2 năm khẩu trang, làn sóng tháo chạy khỏi các đô thị và về lại nông thôn cũng đã giúp rất đông người nông thôn lần đầu tiên trong đời nắm trong tay tiền tỷ từ việc cắt bớt 1 miếng đất nhỏ trong vườn. Nếu bạn làm ở ngân hàng sẽ biết, rất nhiều khách có địa chỉ ở thôn/xã lần đầu tiên mở tài khoản nhưng gửi vô cả tỷ đồng. Hình ảnh người dân đeo khẩu trang đi giao dịch ở các phòng công chứng rất nhộn nhịp. Điều này là rất tốt cho xã hội, người nông thôn cũng đã bắt đầu khá giả dần lên. Nhiều làng quê đã phủ đầy xe ô tô, một điều cách đây 3 năm rất hiếm thấy. Sức mua ở nông thôn không còn kém như báo cáo của các công ty nghiên cứu thị trường nữa.
Năm nay. Cả thế giới đang khó khăn, không riêng nước nào. Ở Tp Siem Reap của đất nước Chùa Tháp với đền Angkorwat nổi tiếng, khách sạn ế ẩm, phố Pub Street không còn cảnh chen chân không lọt như xưa. Nước nào cũng nỗ lực kích cầu ngành du lịch nhưng tất cả đều không thành. Người Trung Quốc, theo thông báo mới nhất là hệ thống ngân hàng nước này, đang giữ mức tiền mặt tương đương 5600 tỷ USD từ người gửi. Ở các đô thị lớn nước ta, người dân dễ thấy cảnh khai trương cửa hiệu ầm ĩ, vài tháng sau lại thấy treo bảng cho thuê mặt bằng. Tại ở các chợ trung tâm vốn đông nghẹt khách du lịch, tiểu thương ngồi quẹt điện thoại đến mỏi mắt.
Trong cái khó, lại ló cái khôn (tất nhiên là phải là người khôn mới ló được cái đó). Còn người chưa khôn lắm, phải bỏ sĩ diện, tìm người khôn quanh mình để bàn cách với họ. Chớ chảnh chảnh là chết. Phải lập tức ứng biến thích nghi chứ không có bảo thủ, giữ khư khư cái cũ. Chỉ còn 1 con cá khô và 1 trái dưa leo, 1 trái chanh trong tủ lạnh, phải biến thành nồi canh chua để tăng giá trị và có thể thành 1 bữa ăn.
Một bạn lỡ ôm đất nông nghiệp, vay để ôm. Giờ rao cả năm không bán được. Khách tới thấy cái miếng đất trống trơ đó thì ngại. Tui nói bạn thôi lỡ rồi, trồng thêm vài ngàn cây dừa trên đó, làm hệ thống tưới nhỏ giọt cho, rảnh quẹt điện thoại tưới ngày 2 lần qua App, rao bán nguyên farm thay vì bán đất. Xong, bạn ra được hết hàng, mừng lắm, hát cả ngày như thằng hâm. Một cô có mặt bằng trên phố, giảm tới 50% rồi mà vẫn không ai thuê mở shop, tui nói cô hợp tác với nhãn hàng nào đó đi, không bỏ vốn, người ta ký gửi hàng, cuối tháng tổng kết, lấy lượng nhập - lượng tồn = lượng đã bán, lãi chia hai, có ai thuê mặt bằng thì trả lại hàng rồi dẹp. Cô nói mệt, quen ở không kiếm tiền xâu mỗi tháng rồi. 1 năm thì cô hết tiền, ở nhà rảnh chửi chồng miết, chồng bị trầm cảm nên cô tha, hợp tác bán hàng, đồng ra đồng vô vui quá nên ngồi cười rũ rượi cả ngày, lúc ăn mới chịu nín. Có chú kia, 40 tuổi, công nhân, năm 2013 nhà máy bị cắt đơn hàng, cty đền chú được trăm triệu, chú về quê trồng hoa cúc thược dược mà Tết bán ế quá. Tui nói chú nên đổi qua cây sâm đất, đinh lăng, mai, sứ....để nếu Tết bán không được thì đem về chăm, năm sau lại bán giá cao hơn vì nó là những loại cây sống lâu, khác với cây hoa ngắn ngày. Chú làm theo, nay vườn bonsai cây chú trị giá khủng, người giàu có ở thủ đô vẫn xuống lấy vào cuối tuần. Cô nọ ở An Giang, trước làm công nhân ở Bình Dương, cũng bị cắt giảm đợt rồi về quê, chiều chiều ra bờ kè Long Xuyên xoã tóc Hát với dòng sông. Tui thấy cô này miệng mồm lanh lợi, tư duy tốt nên bảo hãy KD online đi, gặp cậu Tiến để cậu đào tạo cho, làm cộng tác viên ăn hoa hồng trước, khoan bỏ vốn đã, sau này tự tin rồi thì mới buôn bán thực sự. Cô nghe theo, nay mua được xe tay ga, phấn khởi chiều gội đầu xong mặc áo hai dây chạy khắp phố phường, khoe ngồi đây chứ bán tận Lào Cai. Ví dụ để thấy, nếu thấy cứ đứng yên tại chỗ cả năm rồi thì phần mềm trong đầu mình phải update cái version mới, cài hệ điều hành mới.
*Bạn nào thích nghe kể mấy mô hình "ló cái khôn" như vầy thì tương tác lai còm se để đọc tiếp.